خلاصه، دگرگونی خاصی متناسب با این ماه در زندگی خود ایجاد می‌کردند، به گونه ای که این ماه را، سراسر، به تلاوت قرآن مجید و دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپری می‌کردند. »)  («ایشان، به هنگام سحر و افطار، بسیار کم می‌خوردند، به گونه ای که خادم شان فکر می‌کردند که امام، چیزی نخورده است! »)  (حضرت امام (رحمه الله) درباره رمضان چنین می‌سرایند: «ماه رمضان شد، می‌و میخانه بر افتاد عشق و طرب و باده، به وقت سحر افتاد افطار به می‌کرد برم پیر خرابات گفتم که تو را، روزه، به برگ و ثمر افتاد با باده، وضو گیر که در مذهب رندان در حضرت حق این عملت بارور افتاد. )

عبادت و تهجد

از جمله برنامه‌های ویژۀ حضرت امام (رحمه الله)، در ماه مبارک رمضان، عبادت و تهجد بود. امام، عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهی می‌دانستند. و به صراحت بیان می‌کردند که در وادی عشق، نباید به عبادت به چشم وسیله ای برای رسیدن به بهشت نگاه کرد. )  (اکثر آشنایان امام نقل می‌کنند که از سن جوانی، نماز شب و تهجد، جزء برنامه هایشان بود. بعضی از نزدیکان ایشان می‌گفتند که وقتی در ظلمت و تاریکی نیمۀ شب، آهسته وارد اتاق امام می‌شدم، معاشقه امام را با ایزد احساس می‌کردم و می‌دیدم که با خضوع و خشوعی خاص، نماز می‌خواندند و قیام و رکوع و سجود را به جا می‌آوردند که حقا وصف ناپذیر بود. با خودم فکر می‌کردم که شب امام، حقیقتاً، لیلة القدر است. ) 

(یکی از اعضای دفتر ایشان، در این باره می‌گوید: «پنجاه سال است که نماز شب امام، ترک نشده است. امام، در بیماری و در صحت و در زندان و در خلاصی و در تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب خواندند. ») 

(امام (رحمه الله)، توجه خاصی به نوافل داشتند و هرگز، نوافل را ترک نمی کردند. نقل شده است که امام، در نجف اشرف، با آن گرمای شدید، ماه مبارک رمضان را روزه می‌گرفت و با این که در سنین پیری بودند و ضعف بسیار داشتند، تا نماز مغرب و عشا را به همراه نوافل به جای می‌آوردند، افطار نمی کردند! و شب‌ها تا صبح، نماز و دعا می‌خواندند و بعد از نماز صبح، مقداری استراحت می‌کردند و صبح زود، برای کارهایشان آماده می‌شدند. ) [(خانم «زهرا مصطفوی» می‌گوید: راز و نیاز امام و گریه‌ها و ناله‌های نیمه شب این، چنان شدید بود که انسان را، بی اختیار، به گریه می‌انداخت. ) (یکی از اساتید قم نقل می‌کرد: «شبی، میهمان حاج آقا مصطفی (رحمه الله) بودم.

ایشان، خانۀ جداگانه ای نداشتند و در منزل امام زندگی، می‌کردند. نصف شب، از خواب بیدار شدم و صدای آه و ناله ای شنیدم، نگران شدم که مگر اتفاقی افتاده است؛ حاج آقا مصطفی (رحمه الله) را بیدار کردم و گفتم: ببین چه خبر است! ایشان نشست و گوش داد و گفت: صدای امام (رحمه الله) است که مشغول تهجد و عبادت است. »)  (در ماه مبارک رمضان، این شب زنده داری و تهجد، وضعیت دیگری داشت. یکی از محافظان بیت می‌گوید: «در یکی از شبهای ماه مبارک رمضان، نیمه شب، برای انجام کاری مجبور شدم از جلوی اتاق امام گذر کنم. حین عبور، متوجه شدم که امام (رحمه الله)، زار زار گریه می‌گردند! هق هق گریۀ امام (رحمه الله) که در فضا پیچیده بود، واقعا مرا تحت تاثیر قرار داد که چه گونه امام (رحمه الله)، در آن موقع از شب، با خدای خویش راز و نیاز می‌کند. )  آخرین ماه مبارک رمضان دوران حیات امام (رحمه الله)، به گفتۀ ساکنان بیت، از ماه مبارک رمضانهای دیگر متفاوت بود! به این صورت که امام (رحمه الله)، همیشه، برای خشک کردن اشک چشم شان دستمالی را همراه داشتند، ولی در آن ماه مبارک رمضان، حوله ای را نیز همراه بر می‌داشتند تا به هنگام نمازهای نیمه شب شان، از آن استفاده کنند! )

  توجه ویژه به قرآن

امام خمینی (رحمه الله)، توجه خاصی به قرآن داشتند، به طوری که روزی، هفت بار قرآن می‌خواندند! امام، در هر فرصتی که به دست می‌آوردند، و لو اندک، قرآن می‌خواندند. بارها دیده شد که امام، حتی در دقایقی قبل از آماده شدن سفره که معمولا به بطالت می‌گذرد قرآن تلاوت می‌کنند! ) (امام، بعد از نماز شب اش تا وقت نماز صبح، قرآن می‌خواند. ) (یکی اطرافیان امام (رحمه الله) می‌گوید: «امام، در نجف، چشم شان درد گرفت و به دکتر مراجعه کردند. دکتر، بعد از معاینۀ چشم امام گفت: شما باید چند روزی قرآن نخوانید و به چشم تان استراحت بدهید. امام، خندیدند! و فرمودند:

دکتر! من، چشم را برای قرآن خواندن می‌خواهم! چه فایده ای دارد که چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما یک کاری کنید که من بتوانم قرآن بخوانم! »)  (و در ماه رمضان یکی از همراهان امام در نجف، اظهار می‌کرد که امام خمینی (رحمه الله)، در ماه مبارک رمضان، هر روز، ده جزء قرآن می‌خواندند؛ یعنی، در هر سه روز، یک بار قرآن را ختم می‌کند. )  (علاوه بر آن، هر سال، چند روز قبل از ماه مبارک رمضان، دستور می‌دادند که چند ختم قرآن برای افرادی که مد نظر مبارک شان بود، قرائت شود. )

  گزیده‌هایی از سفارشهای امام (رحمه الله)، به مناسبت ماه رمضان

«شما، در این چند روزی که به ماه رمضان مانده، به فکر باشید، خود را اصلاح کرده، توجه به حق تعالی پیدا نمایید. از کردار و رفتار ناشایستۀ خود، استغفار کنید! اگر خدای نخواسته، گناهی مرتکب شده اید، قبل از ورود به ماه مبارک رمضان، توبه کنید! زبان را به مناجات حق تعالی عادت دهید!

مبادا در ماه مبارک رمضان، از شما غیبتی، تهمتی و خلاصه گناهی سر بزند و در محضر ربوبی، با نعم الهی و در مهمان سرای باری تعالی، آلوده به معاصی باشید! شما، اقلا، به آداب اولیۀ روزه عمل نمایید و همان طوری که شکم خود را از خوردن و آشامیدن نگه می‌دارید، چشم و گوش و زبان را هم از معاصی باز دارید! از هم اکنون، بنا بگذارید که زبان را از غیبت، تهمت، بدگویی و دروغ نگهداشته، کینه، حسد و دیگر صفات زشت شیطانی را از دل بیرون کنید! اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد، و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می‌شود روزه ای که از شما خواسته اند، محقق نشده است.

اگر دیدید کسی می‌خواهد غیبت کند، جلوگیری کنید و به او بگویید! ما، متعهد شده ایم که در این سی روز ماه مبارک رمضان، از امور محرمه خود داری ورزیم. و اگر نمی توانید او را از غیبت باز دارید، از آن مجلس خارج شوید! ننشینید و گوش کنید! باز تکرار می‌کنم تصمیم بگیرید در این سی روز ماه مبارک رمضان، مراقب زبان، چشم، گوش و همۀ اعضاء و جوارح خود باشید. توجه بکنید که به آداب ماه مبارک رمضان عمل کنید؛ فقظ، دعا خواندن نباشد، دعا به معنای واقعی اش باشد. » ———-

منبع:  تبلیغ در رمضان - آرزوها ،  جمعی از نویسندگان مجله مبلّغان،تهیه و تنظیم: ابوالفضل هادی منش،ص۲۹۷

صفحات: 1· 2