نیاز به محبت و مهرورزی 

از معدود نیازهای روحی - روانی که حتی از دوره ی جنینی تا لحظه ی مرگ بر تمام وجود آدمی تأثیر می‌نهد نیاز به محبت و تبادل عاطفی است. براساس برخی پژوهش ها، مادرانی که در دوران جنینی فرزندشان به آن‌ها مهر می‌ورزند، فرزندانی سالم تر، شاداب تر و باهوش تر به دنیا می‌آورند در حالی که مادرانی که کودکان خود را در مرحله جنینی دوست نداشته و تولد آنان را امری ناخواسته و تأسف بار می‌دانند، فرزندانی با ظرفیت روحی - روانی اندک و ضریب هوشی پایین تر به دنیا می‌آورند. [۱] 

[۲] 

امام صادق علیه السلام نیز می‌فرمود: 

«مردی که به فرزند خود محبت بسیار کند، مشمول رحمت و عنایت مخصوص خداوند بزرگ است». [۳] 

درباره ی سیره عملی پیامبر اسلام نیز آورده اند: 

«آن حضرت هر روز دست محبت بر سر فرزندان خود می‌کشید». [۴] 

حضرت امام رضا علیه السلام در همین باره حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نقل می‌کند که ایشان فرمود: 

«بزرگان خود را احترام نهید، به اطفال خود مهربانی کنید و با خویشان خود ارتباط داشته باشید». [۵] 

اولین تأثیر ابراز محبت، رشد احساس پذیرش و مقبولیت در فرزند و نوعی خوش بینی به آینده و اتکا به حمایت‌های خانواده در زمان مناسب است. 

بوسیدن فرزند، نشانه ی ابراز محبت 

برای هر پدیده ی تربیتی همچون ابراز عاطفه و مهرورزی، بر شواهد و نشانه‌هایی اتکا می‌توان کرد که معیار درستی و صداقت آن است. برای مهرورزی به فرزند نیز یکی از نشانه‌های بارز، بوسیدن فرزند است و نشانه ی دیگر برآوردن نیازهای او. در برخی سخنان معصومان علیهم السلام بر بوسیدن فرزند تأکید شده است. پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله فرمود: 

«فرزندان خود را بسیار ببوسید؛ زیرا برای شما در هر بوسیدن درجه ای است». [۶] 

نیز در سیره ی عملی آن حضرت آمده است: 

پیامبر اسلام حسین را که کودکی خردسال بود، در بر می‌گرفت و می‌بوسید». [۷] 

همچنین در بیانات حضرت امام رضا علیه السلام آمده است: 

«مادر می‌تواند لب‌های فرزند خود را ببوسد». [۸] 

نیاز به تأمین خواسته‌های مادی

———-

[۱]: در این باره نک: محمدرضا شرفی، با فرزند خود چگونه رفتار کنیم؟ 

[۲]: محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۱۵۴. 

[۳]: حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۱۱۳. 

[۴]: محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۱۱۴. 

[۵]: محمدبن بابویه قمی (شیخ صدوق) عيون اخبار الرضا علیه السلام، ج ۱، ص ۵۹۷. 

[۶]: محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۱۱۲. 

[۷]: مرتضی فرید تنکابنی، الحدیث (روایات تربیتی)، ج ۳، ص ۶۱. 

[۸]: محمدباقر مجلسی، روضه بحار الانوار، ج ۲، ص ۳۴۵.