آیا بهتر نیست پولی که برای حج خرج می شود، صرف فقرا شود؟
آیا بهتر نیست پولی که برای حج خرج می شود، صرف فقرا شود؟
پاسخ:
اولا حج به طور ریشه ای فقر را از بین می برد. چون
۱- کسی که می خواهد به حج برود، باید با مال پاک مخارج سفرش را تامین کند. پس حاجیان واقعی کسانی هستند که در طی مدت عمر، سهم فقرا از اموال خود را پرداخت کرده اند. وَ في أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ (۱۹ ذاریات) (متقین کسانی هستند که) و در اموال خود براى سائل و محروم حقى قائل بودند.
۲-حج با آداب و مناسکش انسان را از دنیا طلبی باز می دارد. و وقتی که انسان توانست خواهش های نفسانی را مهار کند، طبیعتا راحت تر می تواند اموال مازادش را به فقرا برساند: امام رضا عليه السلام می فرمایند : (حج برای) به رنج افكندن بدن و باز داشتن آن از خواهشها و لذّتها است. عيون أخبار الرِّضا : ٢/٩٠/١
۳- ریشه فقرها، زیاده طلبی ها و دزدی عده ای است که روزی محرومان را از چنگ شان ربوده اند! پس یک راه مقابله با فقر، از بین بردن سرکشی است. امام صادق عليه السلام می فرمایند : هيچ جايى نزد خداوند متعال محبوبتر از مسعى (محل سعی از مناسک حج) نيست؛ زيرا كه هر گردن كش و متكبّرى در آن جا خوار و ذليل شود. بحار الأنوار : ٩٩/٤٥/٣٤
ثانیا حج با مناسکی چون قربانی و … خود یک راه کمک به فقرا است و توجه به فقرا را بیشتر می کند.
ثالثا اسلام یک دین کاریکاتوری نیست که فقط یک جنبه داشته باشد و بخواهیم آن را منحصر در انفاق کنیم. هر چند انفاق به فقرا نیز بسیار مهم است. و قرآن مکرر توجه به مسائل مالی اجتماع را در کنار بحث عبادت خدا مطرح کرده است (نماز و زکات) ولی همین آموزه انفاق به فقرا، زمانی مطرح می شود که خود دین باقی مانده باشد که با امثال حج باقی می ماند: امام صادق عليه السلام می فرمایند : (حج واجب شد) تا آثار پيامبر خدا صلى الله عليه و آله شناخته شود و خبرهاى آن حضرت نقل و بازگو شود و از يادها نرود. علل الشرائع : ٤٠٥/٦ و امام على عليه السلام ـ در وصيّت خود به هنگام وفات ـ فرمود : خدا را! خدا را! در حقّ خانه پروردگارتان . تا زنده ايد آن را وا مگذاريد كه اگر رها شود، [از عذاب الهى ]مهلت داده نخواهيد شد. الخصال : ٦٢٠/١٠
رابعا کسی که به خدا ایمان دارد، عوامل هستی را در عوامل مادی منحصر نمی کند و می فهمد که از عوامل معنوی هم می توان برای حل مشکلات بهره گرفت. که خود حج تاثیر زیادی در نزول برکات و رفع مشکلات دارد. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله می فرمایند : حجّ، فقر و تهيدستى را از بين مى برد. تحف العقول : ٧ و امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به عبد الرحمن كه عرض كرد: عده اى از اين داستان گويان مى گويند: اگر كسى يك حجّ به جا آورد و سپس [به جاى رفتن مكرر به حجّ ]صدقه بدهد و صله رحم به جا آورد كار بهترى انجام داده است ـ فرمود : دروغ مى گويند. اگر مردم اين كار را بكنند اين خانه به تعطيلى كشانده مى شود ، در حالى كه خداوند اين خانه را قوام كار مردم قرار داده است. علل الشرائع : ٤٥٢/١
خامسا باید توجه کرد که بعضی برای جنگ با حق، خودشان را زیر شعارهای زیبا مخفی کرده اند. آیا مخارجی که صرف سفر حج می شود، بیشتر است یا مخارجی که برای سفرهای تفریحی پاریس و ترکیه و تایلند و … می شود؟ چرا این تبلیغات علیه حج درباره این طیف سفرها مطرح نمی شود؟ چرا گفته نمی شود با هزینه لوازم آرایشی یک سال، مخارج چند فقیر تامین می شود؟ چرا حساسیتی که علیه حاجیان وجود دارد، علیه کسانی که ماشین های چند صد میلیونی و بلکه میلیاردی سوار می شوند، دیده نمی شود؟ و …
? مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
