خمس در روایت ها
در برخی روایتها، به زوایای مختلف بحث خمس، پرداخته شده است. در این فصل، تنها به اهمیت خمس میپردازیم و روایتهای دیگری که به دیگر زوایای خمس پرداخته است، در فصلهای دیگر مطرح میشود. بر اساس روایت زیر، خوردن مالی که خمس آن پرداخت نشده است، عذاب الهی را به همراه دارد. از ابابصیر نقل شده است: قلت لِاَبی جعفر علیه السلام: ما اَیسرُ ما یدخُلُ به العَبدُ النّارَ؟ قال: مَن اَکَلَ مِن مالِ الیتیم درهماً و نَحنُ الیتیم. [محمد بن علی بن بابویة قمی، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۴۱.]
از امام باقر علیه السلام سؤال کردم: آسان ترین چیزی که بنده به سبب آن، وارد جهنم میشود، چیست؟ حضرت فرمود: کسی که درهمی از مال یتیم را بخورد و ما اهل بیت علیهم السلام، یتیم هستیم. روایت دیگری نیز در این باب وجود دارد. از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمود: مَن اشْتری شیئاً من الخُمْسِ لم یعْذِرْهُ الله اشتری ما لایحِلُّ له. [ وسائل الشیعه، ج۹، ص۴۸۴.] هر کس با مالی که خمس آن داده نشده است، چیزی بخرد، خداوند عذر او را نمیپذیرد؛ زیرا چیزی خریده است که برای او حلال نیست. از علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: مَنْ کَثَرَ مالُه و لَم یعْطِ حقَّه فَإِنّما مالُه حیات ینهَشَه یومَ القیامَة. [محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۹۶، ص۲۹] هرکس مالش فراوان گردد و حق آن را ادا نکند، روز قیامت مال او، تبدیل به مارهایی میشود که پیوسته او را میگزند. از حضرت مهدی[ نقل شده است: بسم الله الرحمن الرّحیم لعنة اللهِ وَ المَلائِکَةِ وَ النّاسِ اجمعین علی مَنْ اَکلَ مِنْ مالِنا دِرهماّ حراما. [همان، ج۵۳، ص۱۸۴] به نام خداوند بخشاینده مهربان؛ لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر کسی باد که یک درهم حرام از مال ما بخورد. همچنین ایشان فرموده است: و امّا المتلبّسون بأموالنا فمن استحلّ منها شیئا فأکله فأنّما یأکل النّیران. [اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۵۳۲] اما آنان که اموال ما را در اختیار گرفتهاند؛ هرکس چیزی از آن را حلال بداند و بخورد، به یقین، آتش خورده است. هشام بن حکم از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که فرمود: من منع حقّا لله عزّو جلّ أنفق فی باطل مثلیه. [محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۳، ص۵۰۶] هرکس حق خدا را ندهد، دو برابر آن را در باطل خرج خواهد کرد. از مجموع روایتهای این قسمت استفاده میشود که خمس، حقوقمالی واجبی است که بر عهده مسلمانان قرار دارد و پرداخت نکردن آن، موجب عذاب و عقاب است. البته در روایتها، نکتههای مهم دیگری نیز وجود دارند که در جای خود، به آن اشاره خواهد شد. ———- منبع: راهکارهای نهادینه سازی خمس در رسانه ملی صادق لیراوی؟مشخصات نشر: قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، ۱۳۹۰،ص ۱۸