زيارت قبور اهل بيت «عليهم السلام» و آمرزش گناهان

اشاره از امورى كه سبب آمرزش گناهان شده و بار گناه را سبك مى كند، «زيارت قبور اهل بيت عليهم السلام» مى باشد. زيارت قبور اهل بيت عليهم السلام - كه نشان دهنده محبّت و ارتباط انسان نسبت به آن ذوات مقدّسه مى باشد آثار و بركات فراوانى دارد كه از جمله آمرزش گناهان است. قبل از اين كه بعضى از رواياتى كه در اين زمينه است ذكر كنيم، بيان اين نكته لازم است كه زيارت اهل بيت عليهم السلام يك وظيفه است كه بر عهده پيروان و شيعيان آنان گذارده شده است. امام علىّ بن موسى الرضاعليه السلام اين موضوع را متذكّر شده، مى فرمايد: «إِنَّ لِكُلِ ّ إِمامٍ عَهْداً فِي عُنُقِ أَوْلِيائِهِ وَشِيعَتِهِ، وَإِنَّ مِنْ تَمامِ الوَفاءِ بِالْعَهْدِ وَحُسْنِ الْأَداءِ زِيارَةُ قُبُورِهِمْ… »؛ «هر امامى، به گردن دوستان و شيعيان خود عهد و پيمانى دارد و خوب وفا كردن به اين عهد و بهترين شكل اداى اين پيمان، زيارت قبور آنان است».

بنابراين، زيارت قبور ائمّه و اهل بيت عليهم السلام تكليف و وظيفه است؛ تكليفى كه گرچه واجب نيست، امّا ترك آن خسارت و انجام آن همراه با آثار و بركات فراوان مى باشد كه در روايات منعكس شده است.

در روايت نسبتاً مفصّلى كه از امام صادق عليه السلام در باب شهادت امام حسين عليه السلام و زيارت آن حضرت نقل شده مى خوانيم كه حضرت فرمود: «… مَنْ زارَهُ كانَ اللَّهُ لَهُ مِنْ وَراءِ حَوائِجِهِ وَكَفى ما أَهَمَّهُ مِنْ أَمْرِدُنْياهُ وَإِنَّهُ لَيَجْلِبُ الرِّزْقَ عَلَى الْعَبْدِ وَيَخْلِفُ عَلَيْهِ ما أَنْفَقَ وَيَغْفِرُ لَهُ ذُنُوبَ خَمْسِينَ سَنَةٍ، وَيَرْجِعُ إِلى أَهْلِهِ وَما عَلَيْهِ وِزْرٌ وَلا خَطِيئَةٌ اِلّا مُحِيَتْ مِنْ صَحِيفَتِهِ، فَإِنْ هَلَكَ فِي سَفَرِهِ نَزَلَتِ الْمَلائِكَةُ فَغَسَلَتْهُ وَفُتِحَتْ لَهُ أَبْوابُ الْجَنَّةِ وَيَدْخُلُ عَلَيْهِ رَوْحَها حَتّى يَنْشُرَ وَإِنْ سَلِمَ فُتِحَ لَهُ الْبابُ الَّذِي يَنْزِلُ مِنْهُ الرِّزْقُ وَيَجْعَلُ لَهُ بِكُلِ ّ دِرْهَمٍ أَنْفَقَهُ عَشْرَةَ آلافِ دِرْهَمٍ وَذُخِرَ ذلِكَ لَهُ، فَإِذا حُشِرَ قِيلَ لَهُ لَكَ بِكُلِ ّ دِرْهَمٍ عَشْرَةَ آلافِ دِرْهَمٍ وَإِنَّ اللَّهَ نَظَرَ لَكَ وَذَخِرَها لَكَ عِنْدَهُ»؛ «كسى كه حسين بن على عليه السلام را زيارت كند، خداوند پشت سر حاجات اوست (بر آمدن حاجتش را به عهده مى گيرد) و امور مهمّ دنيوى او را كفايت مى كند و براى اين بنده (زائر) جلب روزى مى كند و هر چه در مسير زيارت امام حسين عليه السلام صرف و خرج كرده است جايگزين و جبران مى كند و گناه پنجاه سال او را مورد آمرزش قرار داده، به سوى خانواده خويش باز مى گردد در حالى كه هر وزر و خطايى كه داشته، از نامه اعمالش محو مى شود، اين زائر اگر در سفر زيارت، از دنيا برود، فرشتگان از آسمان نازل شده، او را غسل داده و درهاى بهشت را به روى او گشوده، عطر دل انگيز بهشت بر او منتشر مى شود. و اگر سالم بماند، درهاى رزق و روزى به رويش گشوده مى شود، در مقابل هر درهمى كه صرف كرده، ده هزار برابر برايش ذخيره مى شود، هنگامى كه روز قيامت محشور شد، به او گفته مى شود، براى تو، به هر درهمى، ده هزار درهم ذخيره شده و خداوند به تو عنايت كرده و اين‌ها را نزد خودش براى تو ذخيره نموده است».

درباره زيارت حضرات معصومين عليهم السلام روايات زيادى وجود دارد كه بخش وسيعى از كتاب هاى روايى را به خود اختصاص داده است؛ حتّى بعضى از بزرگان، كتاب مستقلّى در اين باب به رشته تحرير در آورده اند.

مرحوم شيخ صدوق كتاب مفصّلى در اين موضوع نگارش نموده و نام آن را «كامل الزيارات» نهاده است. مرحوم علاّمه مجلسى نيز علاوه بر اين كه در مجلّدات بحار الأنوار، روايات فراوانى در باب زيارت ذكر كرده است، بعضى از مجلّدات اين كتاب را به همين موضوع اختصاص داده، نام آن را «كتاب المزار» گذارده است. ساير محدّثين نيز همين روش را در كتاب هاى روايى خود رعايت نموده اند. زيارت رسول خداصلى الله عليه وآله و فضيلت آن در مورد زيارت حضرت رسول صلى الله عليه وآله سفارش و تأكيد فراوان شده است، به ويژه سفارش شده كسانى كه به حجّ خانه خدا مشرّف مى شوند، حتماً به زيارت قبر آن حضرت در مدينه اقدام نمايند. در روايت است كه رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: «مَنْ حَجَّ فَزارَ قَبْرِي بَعْدَ مَوْتِي كانَ كَمَنْ زارَنِي فِي حَياتِي»؛  «كسى كه حجّ انجام دهد، سپس قبر مرا پس از وفات من زيارت كند؛ مثل كسى است كه در زمان حياتم مرا زيارت و ديدار نموده است». حىّ بن يسار گويد: ما پس از حجّ، خدمت امام صادق عليه السلام رسيديم، حضرت خطاب به ما فرمود: «حاجُّ بَيْتِ اللَّهِ وَزُوّارُ قَبْرِ نَبِيِّهِ وَشِيعَةُ آلِ مُحَمّدٍ هَنِيئاً لَكُمْ»؛  «حجّ كننده خانه خدا، زوّار قبر پيغمبرصلى الله عليه وآله و شيعه آل محمّد بودن، بر شما مبارك و گوارا باد». همچنين از رسول خداصلى الله عليه وآله نقل شده است كه فرمود: «مَنْ زارَ قَبْرِي بَعْدَ مَوْتِي كَانَ كَمَنْ هاجَرَ إِلَىَّ فِي حَياتِي فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِيعُوا فَابْعَثُوا إِلَىَّ بِالسَّلامِ فَاِنَّهُ يَبْلُغُنِي»؛  «كسى كه بعد از مرگ من، قبر مرا زيارت كند، مانند كسى مى ماند كه در زمان حيات من به سوى من هجرت كرده است، پس اگر استطاعت و قدرت بر زيارت مرا نداريد، از همان راه دور بر من سلام بفرستيد؛ زيرا سلام شما به من مى رسد».

زيارت پيامبرصلى الله عليه وآله و شفاعت آن حضرت

يكى از بركات زيارت پيامبر و ائمّه عليهم السلام بهره مند شدن از شفاعت آنان است. در روايات ما آمده است كه پيامبرصلى الله عليه وآله به زائرين قبر شريفش وعده شفاعت داده است، چنان كه فرمود: «مَنْ جاءَنِي زائِراً لا يَعْمَلُهُ حاجَةً إِلّا زِيارَتِي كَانَ حَقّاً عَلَىَّ أَنْ أَكُونَ لَهُ شَفِيعاً يَوْمَ الْقِيامَةِ»؛  «كسى كه به زيارت من بيايد در حالى كه حاجتى او را وادار بر اين كار نكرده، بلكه تنها به قصد زيارت آمده، بر من لازم مى شود كه روز قيامت از او شفاعت كنم».

همچنين فرمود: «مَنْ أَتى مَكَّةَ وَلَمْ يَزُرْنِي إِلَى الْمَدِينَةٍ جِفَوْتُهُ يَوْمَ الْقَيامَةِ وَمَنْ أَتانِي زائراً وَجَبَتْ لَهُ شَفاعَتِي وَمَنْ وَجَبَتْ لَهُ شَفاعَتِي وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةَ»؛ «هر كس به مكّه بيايد و مرا در مدينه زيارت نكند، در روز قيامت در حقّ او جفا مى كنم (از شفاعت محروم مى شود) و كسى كه به زيارت من بيايد شفاعت من بر او لازم مى شود و كسى كه شفاعت من بر او لازم شد، بهشت بر او واجب مى گردد». زيارت پيامبرصلى الله عليه وآله معادل حج مقبول از روايات استفاده مى شود كه زيارت رسول خداصلى الله عليه وآله ثوابى معادل حجّ خانه خدا دارد. امام باقرعليه السلام فرمود: «إِنَّ زِيارَةَ قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وآله تَعْدِلُ حَجَّةً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ مَبْرُورَةً»؛ «به راستى كه زيارت قبر رسول خداصلى الله عليه وآله معادل يك حجّ مقبولى است كه همراه خود آن حضرت انجام شده باشد». زيارت رسول خداصلى الله عليه وآله و آمرزش گناهان آثار، بركات و ثواب زيارت رسول خداصلى الله عليه وآله بسيار زياد و فراوان است. يكى از آثار زيارت قبر آن حضرت نيز آمرزش گناهان است. در اين جهت نيز روايات بسيارى وجود دارد: «عَنِ الْمُعَلَّى بْنَ أَبِي شَهابٍ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قالَ: «قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍ ّعليه السلام لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وآله: يا أَبَتاهُ ما لِمَنْ زارَكَ؟ فَقَالَ صلى الله عليه وآله: يا بُنَىَّ مَنْ زارَنِي حَيّاً أَوْ مَيِتّاً أَوْ زارَ أَباكَ أَوْزارَ أَخاكَ، أَوْ زارَكَ، كَانَ حَقّاً عَلَىَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ الْقَيامَةِ وَأُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ»؛ «معلّى بن ابى شهاب از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمود: « (روزى) حضرت حسين بن على عليهما السلام به رسول خداصلى الله عليه وآله عرض كرد: پدر جان! پاداش كسى كه شما را زيارت كند چيست؟ پيامبرصلى الله عليه وآله در پاسخ فرمود: فرزندم! هر كس در زمان حيات من، يا پس از مرگ من، مرا زيارت كند، يا پدر تو را (على عليه السلام) يا برادر تو را (امام حسن مجتبى عليه السلام) يا تو را زيارت نمايد، بر من لازم مى شود كه روز قيامت به ديدار او بروم (از او بازديد داشته باشم) و او را از گناهانش نجات دهم». از اين روايت استفاده مى شود كه مهم ترين پاداش زيارت پيامبرصلى الله عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام آمرزش گناهان است كه رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: «روز قيامت به بازديد زائرمان رفته و او را از گناهانش نجات مى دهم». اين مطلب چيزى است كه از قرآن كريم نيز استفاده مى شود: «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوّاباً رَحِيماً»؛  «اگر آنان كه بر اثر گناه، به خود ستم كرده اند نزد تو آمدند و از خداوند طلب مغفرت كنند و پيامبر نيز براى آنان استغفار كند، خداوند را توبه پذير و رحيم خواهند يافت».

اين مطلب اختصاص به زمان حيات رسول خداصلى الله عليه وآله ندارد بلكه شامل بعد از رحلت آن حضرت نيز مى شود؛ يعنى الآن هم كسى كه نزد قبر آن حضرت برود و ضمن زيارت، در كنار قبر مطهر پيامبرصلى الله عليه وآله توبه نموده و طلب مغفرت نمايد، مشمول مغفرت و رحمت خداوند خواهد شد. در زيارتى كه از امام صادق عليه السلام براى رسول خداصلى الله عليه وآله ذكر شده - كه بايد در كنار قبر شريف آن حضرت خوانده شود - چنين مى خوانيم: «أَللَّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ: «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَآءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً»وَإِنِّي أَتَيْتُكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنُوبِي وَإِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ نَبِىِ ّ الرَّحْمَةِ مُحَمَّدٍصلى الله عليه وآله يا مُحَمَّدُ إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكَ لِيَغْفِرَلِي ذُنُوبِي»؛  «خداوندا! تو (به پيامبرت) فرمودى: اگر گناهكاران كه بر خويشتن ستم كرده اند نزد تو آيند و از خدا طلب مغفرت كنند و پيامبر نيز براى آنان استغفار كنند، خدا را توبه پذير و رحيم و مهربان خواهند يافت و من نزد پيامبر تو آمده‌ام تا از گناهان خويش توبه كنم و پيامبر رحمت تو حضرت محمّدصلى الله عليه وآله را واسطه در گاه تو قرار داده ام. اى محمدصلى الله عليه وآله! من تو را وسيله درگاه خداوندى قرار داده‌ام تا گناهانم را مورد آمرزش و بخشش قرار دهد».

زيارت اميرالمؤمنين عليه السلام و آمرزش گناهان

از تعبير روايات چنين استفاده مى شود كه يكى از اهداف زيارت قبور ائمّه عليهم السلام درخواست شفاعت و وساطت در آمرزش گناهان است؛ يعنى يك زائر، وقتى به زيارت اهل بيت عليهم السلام مى رود ضمن عرض ارادت و محبّت، آنان را واسطه درگاه خداوند قرار مى دهد تا خداوند به خاطر مقام و آبروى آنان از گناه اين زائر در گذرد و او را مورد آمرزش قرار دهد.

در زيارتى كه از حضرت امام هادى براى اميرالمؤمنين عليهما السلام نقل شده - كه كنار قبر شريف آن حضرت خوانده شود - چنين آمده است: «… يا وَلِىَّ اللَّهِ إِنَّ لِي ذُنُوباً كَثِيرَةً فَاشْفَعْ لِي إِلى رَبِّكَ فَاِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ مَقاماً مَعْلُوماً وَإِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ جاهاً وَشَفاعَةً وَقَدْ قالَ اللَّهُ تَعالى (وَلا يَشْفَعُونَ إِلّا لِمَنِ ارْتَضَى »؛  «اى ولىّ خدا! گناهان زيادى بر دوش من است، ما را نزد پروردگارت شفاعت كن؛ زيرا تو نزد خداوند، مقام شناخته شده اى دارى و جايگاه بلند و منصب شفاعت را دارا مى باشى و خداوند فرموده است: جز از آن كسى كه خدا از او راضى است شفاعت نكنند». فرشتگان و زيارت قبور اهل بيت عليهم السلام شيخ طوسى از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمود: «خداوند هيچ موجودى را به اندازه فرشتگان خلق نكرده است. فرشتگان، جمعيّت بى شمارى دارند كه از اين‌ها روزانه هفتاد هزار نفر به بيت المعمور آمده، آن را طواف مى كنند، وقتى از طواف بيت المعمور فارغ شدند، به زمين آمده خانه كعبه را طواف مى كنند، پس از طواف كعبه به سوى قبر رسول خداصلى الله عليه وآله رفته، بر آن حضرت سلام داده و قبر او را زيارت مى كنند، آن گاه راهى نجف مى شوند وبر اميرالمؤمنين عليه السلام سلام داده، قبر شريفش را زيارت مى كنند، سپس به زيارت قبر سيّد الشهداءعليه السلام رفته، قبر امام حسين عليه السلام را نيز زيارت مى كنند، آن گاه به آسمان بالا رفته، روز ديگر هفتاد هزار فرشته ديگر اين عمل را انجام مى دهند». آن گاه امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس زيارت كند اميرالمؤمنين عليه السلام را در حالى كه نسبت به آن حضرت معرفت داشته و او را امام واجب الاطاعه و خليفه بلافصل پيامبرصلى الله عليه وآله بداند، زيارتش از روى ريا و تكبّر هم نباشد، خداوند ثواب صد هزار شهيد به او عطا نموده، گناهان گذشته و آينده او را مى آمرزد و روز قيامت او را ايمن گرداند، حساب روز قيامتش آسان شود، ملائكه او را استقبال كنند، هنگام مراجعت از زيارت، فرشتگان او را بدرقه نمايند تا به خانه خود برسد، اگر بيمار شود، عيادتش كنند و اگر بميرد، جنازه اش را تشييع نمايند و براى او طلب آمرزش كنند». آرى، اين همه پاداش، از جمله آمرزش گناهان، براى زيارت اميرالمؤمنين عليه السلام؛ البتّه مشروط به اين كه همراه با معرفت و شناخت باشد. زيارت ائمّه بقيع عليهم السلام و آمرزش گناهان در قبرستان شريف بقيع، چهار حجّت خدا و امام معصوم (امام حسن مجتبى، امام زين العابدين، امام محمّد باقر و امام جعفر صادق عليهم السلام) مدفون هستند. هر زائرى كه به مدينه منوّره مشرّف مى شود، توفيق زيارت اين چهار امام را نيز دارد و اين زيارت نيز مورد تأكيد و سفارش فراوان است. ابن عبّاس از رسول خداصلى الله عليه وآله نقل مى كند كه در باره زيارت امام حسن عليه السلام فرمود: «… مَنْ زارَهُ فِي بَقِيعِهِ ثَبَتَتْ قَدَمُهُ عَلَى الصِّراطِ يَوْمَ تَزِلُّ فِيهِ الْأَقْدامُ»؛  «هركس او را در بقيع زيارت كند، قدمش بر صراط ثابت باشد در روزى كه قدم‌ها بر آن بلغزد». امام صادق عليه السلام هم فرمود: «مَنْ زارَنِي غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَلَمْ يَمُتْ فَقِيراً»؛  «كسى كه مرا زيارت كند، گناهانش آمرزيده مى شود و فقير از دنيا نمى رود». در زيارتى كه از امام باقر يا امام صادق براى ائمّه بقيع عليهم السلام نقل شده، به اين نكته نيز اشاره شده است كه يكى از اثرات زيارت ائمّه بقيع عليهم السلام آمرزش گناهان است. مرحوم شيخ صدوق در كتاب كامل الزيارات اين زيارت را نقل كرده است: «اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ أَئِمَّةَ الْهُدى السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبِرِّ وَالتَّقْوى.. »؛ «سلام بر شما اى پيشوايان هدايت! سلام بر شما اى اهل نيكى و تقوا!… ». تا اين كه به اين فراز از زيارت مى رسد: «وَجَعَلَ صَلَواتَنا عَلَيْكُمْ رَحْمَةً لَنا وَكَفَّارَةً لِذُنُوبِنا… »؛ «خداوند، درود و سلام ما بر شما را براى ما رحمت و مايه آمرزش گناهان ما قرار داده است». در فراز ديگر آمده است: «… وَهذا مَقامُ مَنْ أَسْرَفَ وَأَخْطَأَ وَاسْتَكانَ وَأَقَرَّ بِما جَنى وَرَجَى بِمَقامِهِ الْخَلاصَ وَأَنْ يَسْتَنْقِذَ بِكُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْكى مِنَ الْرَّدى فَكُونُوا لِي شُفَعآءَ فَقَدْ وَفَدْتُ إِلَيْكُمْ إِذْ رَغِبَ عَنْكُمْ أَهْلُ الدُّنْيا وَاتَّخَذُوا آياتُ اللَّهِ هُزُواً وَاسْتَكْبَرُوا عَنْها… »؛ «اين مقام (حضور كنار قبور ائمّه عليهم السلام) مقام كسى است كه معصيت كرده، مرتكب اشتباه شده و اكنون با تضرّع وزارى، به گناه و جنايت خود اقرار و اعتراف مى نمايد و اميد خلاصى از گناه خويش را دارد؛ اميد اين كه به وسيله شما نجات پيدا كند، نجات كسى كه از پستى به هلاكى افتاده است. پس شما شفيع من باشيد؛ زيرا به اميدى به سوى شما آمدم، در حالى كه اهل دنيااز شما روى گرداندند، و آيات خدا را به سخريّه گرفتند و راه استكبار را طىّ نمودند». اين تعبيراتى كه در زيارت ائمّه بقيع عليهم السلام آمده، روشن مى سازد يكى از آثار زيارت، «آمرزش گناهان» است كه زائر بايد آن را در نظر داشته باشد و اين ذوات مقدّسه را واسطه درگاه الهى قرار دهد و از آنان براى آمرزش گناهانش استمداد كند تا مورد شفاعت قرار گيرد و خداوند از گناهش در گذرد.

زيارت حضرت سيّدالشهداءعليه السلام و آمرزش گناهان

در مورد زيارت حضرت أبى عبداللَّه الحسين عليه السلام آن قدر ارزش، ثواب، فضيلت، آثار و بركات ذكر شده است كه زبان از وصف و قلم از درج آن عاجز است…. پيشوايان معصوم عليهم السلام نسبت به زيارت حضرت سيّد الشهداءعليه السلام توصيه وتأكيد بسيار زيادى داشته و در حقّ زائران آن حضرت، دعاى خير مى نمودند؛ حتّى گاهى دوستان خود را نسبت به كوتاهى در زيارت آن حضرت، توبيخ و سرزنش كرده و براى محروميّت از بركات زيارت امام حسين عليه السلام اظهار تأسّف مى نمودند. امام صادق عليه السلام به معاوية بن وهب فرمود: «يا معاوِيَةُ! لاتَدَعْ زِيارَةَ الْحُسَيْنِ عليه السلام لِخَوْفٍ فَاِنَّ مَنْ تَرَكَهُ رَأى مِنَ الْحَسْرَةِ ما يَتَمَنّى أَنَّ قَبْرَهُ كَانَ عِنْدَهُ، أَما تُحِبُّ أَنْ يَرَىَ اللَّهُ شَخْصَكَ وَسوادَكَ فِيمَنْ يَدْعُوا لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وآله وَعَلِىٌّ وَفاطِمَةُ وَالْأَئِمَّةُ عليهم السلام أَما تُحِبُّ أَنْ تَكُونَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ بِالْمَغْفِرَةِ لِما مَضى وَيَغْفِرُ لَكَ ذُنُوبَ سَبْعِينَ سَنَةٍ، أَما تُحِبُّ أَنْ تَكُونَ مِمَّنْ يَخْرُجُ مِنَ الدُّنْيا وَلَيْسَ عَلَيْهِ ذَنْبٌ تَتْبَعُ بِهِ، أَما تُحِبُّ أَنْ تَكُونَ غَداً مِمَّنْ يُصافِحُهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وآله»؛  «اى معاويه! زيارت حسين عليه السلام را به خاطر ترس (از دشمن) رها نكن؛ زيرا هركس زيارت آن حضرت را ترك كند، دچار حسرتى مى شود كه آرزو مى كند كاش قبر شريف امام حسين عليه السلام نزديك او بود (و مى توانست بيشتر زيارت كند). آيا دوست ندارى خداوند تو را در رديف كسانى ببيند كه رسول خداصلى الله عليه وآله، على، فاطمه و ائمّه عليهم السلام براى او دعا مى كنند؟ آيا دوست ندارى از كسانى باشى كه هنگام بازگشت از زيارت، خداوند گناهان گذشته ايشان را بخشيده و گناه هفتاد سال ديگر تو را نيز مورد آمرزش قرا دهد؟ آيا دوست ندارى از كسانى باشى كه از دنيا مى روند در حالى كه (بر اثر زيارت امام حسين عليه السلام) گناهى براى آنان باقى نمانده است كه وبالشان باشد؟ آيا دوست ندارى فرداى قيامت، رسول خداصلى الله عليه وآله با تو مصافحه نمايد؟ » وقتى اين همه آثار و بركات براى زيارت حضرت سيّدالشهداءعليه السلام در يك روايت ديده مى شود، دليل بر ارزش و اهميّت زيارت آن حضرت است.

استغفار فاطمه زهراعليها السلام براى زائران قبر امام حسين عليه السلام

داوود بن كثير از امام صادق عليه السلام روايت مى كند كه حضرت فرمود: «إِنَّ فاطِمَةَ بِنْتَ مُحَمَّدٍصلى الله عليه وآله تَحْضُرُ لِزُوّارِ قَبْرِ إِبْنِهَا الْحُسَيْنِ عليه السلام فَتَسْتَغْفِرُ لَهُمْ ذنُوُبَهُمْ»؛  «حضرت فاطمه دختر رسول خداصلى الله عليه وآله نزد زائرين قبر فرزندش حسين عليه السلام حضور پيدا نموده، براى گناهان آنان از خداوند طلب آمرزش مى نمايد». روشن است كه وقتى حضرت زهراعليها السلام با آن عزّت و احترام براى كسى طلب مغفرت و آمرزش كند، خداوند اجابت نموده، شفاعت او را مى پذيرد، در نتيجه اين زائر، مشمول آمرزش پروردگار عالم قرار مى گيرد.

استغفار فرشتگان براى زائر قبر امام حسين عليه السلام

ابان بن تغلب از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمود: «أَرْبَعَةُ آلافِ مَلَكٍ عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ شَعْتٌ غَبْرٌ يَبْكُونَ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ، رَئِيسُهُم مَلَكٌ يُقالُ لَهُ مَنْصُورُ فَلا يَزُورُهُ زائِرٌ وَإِلَّا اسْتَقْبَلُوهُ وَلايُؤَدِّعُهُ مُوَدَّعٌ إِلّا شَيَّعُوهُ وَلا يَمْرُضُ إِلّا عادُوهُ وَلايَمُوتُ إِلّا صَلُّوا عَلى جَنازَتِهِ وَاسْتَغْفَرُوا لَهُ بَعْدَ مَوْتِهِ»؛ «چهار هزار فرشته در كنار قبر امام حسين عليه السلام غم زده و غبار آلود تا قيامت گريه مى كنند. بزرگ آنان فرشته اى است به نام منصور. هيچ زائرى قبر آن حضرت را زيارت نمى كند مگر اين كه او را استقبال مى كنند، با آن حضرت وداع نمى كند مگر اين كه او را مشايعت مى كنند. مريض شود، او را عيادت نموده و اگر بميرد، بر جنازه اش نماز مى خوانند و بعد از مرگش براى او طلب آمرزش مى كنند».

نمونه اى از روايات پيرامون ثواب زيارت امام حسين عليه السلام

درباره زيارت امام حسين عليه السلام و ارزش، فضيلت، آثار و بركات آن، روايات فراوانى رسيده است كه ذكر فهرستى از آن‌ها به طول مى انجامد، لذا تنها به نمونه اى از رواياتى كه بر نقش زيارت آن حضرت در آمرزش گناهان تصريح نموده، اكتفا مى كنيم: الف) ابن مسكان از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمود: «مَنْ زارَ الْحُسَيْنَ عليه السلام مِنْ شِيعَتِنا لَمْ يَرْجِعْ حَتّى يُغْفَرَ لَهُ كُلُّ ذَنْبٍ وَيُكْتَبُ لَهُ بِكُلِ ّ خُطْوَةٍ خَطاها وَكُلِ ّ يَدٍ رَفَعَتْها دابَّتُهُ أَلْفُ حَسَنَةٍ وَمُحِىَ عَنْهُ أَلْفُ سَيِّئَةٍ وَتُرْفَعُ لَهُ أَلْفُ دَرَجَةٍ»؛ «هر كس از شيعيان ما حضرت امام حسين عليه السلام را زيارت كند، مراجعت نمى كند تا اين كه خداوند همه گناهانش را مورد آمرزش قرار دهد و براى هر گامى كه نهاده و هر دستى كه مركبش برداشته، هزار حسنه نوشته مى شود و هزار سيّئه از او محو گرديده و هزار درجه به او عطا مى شود». ب) قدامة بن مالك از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمود: «مَنْ زارَ الْحُسَيْنَ عليه السلام مُحْتَسِباً لا أَشِراً وَلا بَطَراً وَلا رِياءً وَلا سُمْعَةً مُحِّصَتْ عَنْهُ ذُنُوبُهُ كَما يُمَحَّصُ الثَّوْبُ فِي الْماءِ فَلا يَبْقى عَلَيهِ دَنَسٌ وَيُكْتَبُ لَهُ بِكُلِ ّ خُطْوَةٍ حَجَّةٌ وَكُلَّما رَفَعَ قَدَماً عُمْرَةٌ»؛ «كسى كه از روى اعتقاد، نه از روى ريا و فخر و امثال آن، امام حسين عليه السلام را زيارت كند، گناهانش از او شسته مى شود، همان گونه كه لباس در آب شسته مى شود و چرك و كثافت بر آن باقى نمى ماند، زائر امام حسين عليه السلام هر قدمى كه مى گذارد، ثواب حجّ و هر قدمى كه بر مى دارد، براى او ثواب عمره نوشته مى شود». ج) هارون بن خارجه از حضرت امام صادق عليه السلام پرسيد: فدايت گردم! كسى كه زيارت كند قبر امام حسين عليه السلام را در حالى كه نسبت به حقّ آن حضرت، معرفت دارد و در زيارت خود فقط رضايت خدا و ثواب آخرت را در نظر گرفته، چه چيزى نصيبش مى شود؟ حضرت در پاسخ فرمود: «يا هارُونُ! مَنْ أَتى قَبْرَ الْحُسَيْنِ عليه السلام زائِراً لَهُ عارِفاً بِحَقِّهِ يُرِيدُ بِهِ وَجْهَ اللَّهِ وَالدّارَ الآخِرَةِ غَفَرَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَما تَأَخَّرَ، ثُمَّ قالَ لِي ثَلاثاً: أَلَمْ أَحْلِفْ لَكَ، أَلَمْ أَحْلِفْ لَكَ، أَلَمْ أَحْلِفْ لَكَ؟ »؛  «اى هارون! هر كس با معرفت و براى رضاى خدا و قيامت، قبر امام حسين عليه السلام را زيارت كند، خداوند گناهان گذشته و آينده او را مى آمرزد، سپس سه مرتبه فرمود: آيا براى تو سوگند هم بخورم! » د) «قالَ أَبُو الْحَسَن مُوسى عليه السلام: «أَدْنى ما يُثابُ بِهِ زائِرُ الْحُسَيْنِ بِشاطِىِ الْفُراتِ إِذا عَرَفَ حَقَّهُ وَحُرْمَتَهُ وَوِلايَتَهُ أَنْ يُغْفَرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَما تأَخَّرَ»؛ «امام موسى بن جعفرعليهما السلام فرمود: «كسى كه با معرفت نسبت به حقّ و حرمت و ولايت امام حسين عليه السلام او را در كربلا زيارت كند، كمترين ثوابش آمرزش گناهان گذشته و آينده اوست». ه) حنان بن سدير از پدرش نقل مى كند كه حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: «إِذا كَانَ يَوْمُ عَرَفَةَ إِطَّلَعَ اللَّهُ عَلى زُوّارِ قَبْرِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنِ عليه السلام فَقَالَ لَهُمْ: إِسْتَأْنِفُوا فَقَدْ غَفَرْتُ لَكُمْ ثُمَّ يَجْعَلَ إِقامَتَهُ عَلى أَهْلِ عَرَفاتِ»؛  «روز عرفه كه مى شود، خداوند اوّل به زائران قبر حسين بن على عليهما السلام نظر مى كند و خطاب به آنان مى گويد: اعمال را شروع كنيد، گذشته شما را آمرزيدم، سپس رو به اهل عرفات مى كند» زيارت عاشورا و فوايد بى شمار آن گرچه ثواب و فضيلت هايى كه براى زيارت امام حسين عليه السلام ذكر شد، مربوط به زائرى است كه نزد قبر شريف آن حضرت رفته و او را از نزديك زيارت مى كند؛ امّا اگر كسى بر اثر فقر يا عدم امنيّت، بسته بودن راه، يا به هر دليل ديگرى نتوانست به كربلاى حسينى سفر كند و حضرتش را از نزديك زيارت كند، مى تواند از راه دور نيز زيارت آن حضرت را بخواند و بر او سلام بفرستد و همان پاداش‌ها را نصيب خويش گرداند. امام باقرعليه السلام در مورد ثواب زيارت امام حسين در روز عاشورا فرمود: «هر كس زيارت كند حسين بن على را روز دهم محرم نزد قبر آن حضرت و گريان شود، خدا را در قيامت ملاقات مى كند با ثواب دو هزار حج، دو هزار عمره و دو هزار جهاد كه در ركاب رسول خداصلى الله عليه وآله بوده باشد». راوى پرسيد: اگر كسى از كربلا دور باشد و براى او رفتن به آنجا ممكن نباشد چه كند؟ امام باقرعليه السلام فرمود: «چنين كسى نزديك ظهر بيرون رود و اشاره كند به سوى آن حضرت (كربلا) و بر حضرت سيّد الشهداء سلام و بر قاتلان حضرتش نفرين فرستد، آن گاه دو ركعت نماز گزارد و بر حضرت سيّد الشهداء گريه و ندبه كند. اگر چنين كند من ضامن مى شوم كه همه آن ثواب‌ها را درك كند. كسى كه اين عمل را انجام دهد، مزد و ثواب مصيبت هر پيغمبر، رسول، وصى، صدّيق و شهيدى را از زمان خلقت تا قيامت خواهد برد». آن گاه حضرت «زيارت عاشورا» را به وى تعليم فرمود. 

حكايتى جالب از تأثير زيارت عاشورا

اين فصل را با ذكر جريانى جالب به پايان مى بريم. مرحوم محدّث قمى پس از بيان فوايد و آثار زيادى كه براى زيارت عاشوراى امام حسين عليه السلام ذكر مى كند، مى گويد: فردى مورد وثوق و اطمينان به نام حاج ملاّحسن يزدى از مردى با تقوا و پرهيزكار به نام حاج محمّد على يزدى كه دائماً مشغول عبادت و اصلاح امر آخرتش بود، نقل كرده كه گفت: من همسايه اى داشتم كه از كودكى با هم بزرگ شديم، و نزد يك معلّم تربيت شديم؛ امّا وقتى بزرگ شد، به شغل عشّارى مشغول شد، وقتى مُرد، او را در قبرستانى كه نزديك محلّه بود، به خاك سپردند. پس از حدود يك ماه او را در خواب ديدم كه وضعش خوب است و مشكلى ندارد. به او گفتم: باور نمى كردم تو اين چنين باشى و مشكلى نداشته باشى. شغل تو ايجاب مى كرد كه گرفتار عذاب باشى، چه چيزى باعث نجات تو شد؟ در پاسخ گفت: همان گونه كه تو مى گويى من گرفتار عذاب بودم، از روز وفات تا ديروز كه همسر استاد اشرف آهنگر فوت كرد و او را در اين قبرستان دفن كردند. در شب فوت او حضرت ابا عبداللَّه الحسين عليه السلام سه مرتبه به ديدار او آمدند، در مرتبه سوّم دستور دادند كه عذاب از اهل اين قبرستان برداشته شود، در نتيجه حال همه ما خوب شد، و مورد نعمت قرار گرفتيم. وقتى بيدار شدم تعجّب كردم و از آنجايى كه استاد اشرف آهنگر را نمى شناختم، سراغ او را گرفته، او را پيدا كردم و پرسيدم: همسرى داشتيد؟ گفت: آرى، چند روز قبل فوت كرد و در فلان مكان او را دفن كرديم. ديدم نام همان قبرستان را برد. گفتم: او به زيارت ابى عبداللَّه الحسين عليه السلام رفته بود؟ گفت: خير. گفتم: ذكر مصايب آن حضرت مى كرد؟ گفت: خير. گفتم: مجلس عزادارى امام حسين داشت؟ گفت: خير. چرا اين سؤال را مى كنى؟ گفتم: چنين خوابى ديده ام. گفت: آرى، همسر من مداومت بر زيارت عاشوراى امام حسين عليه السلام مى نمود.  خداوندا! زيارت اهل بيت عليهم السلام در دنيا و شفاعتشان در آخرت را نصيب همه ما بفرما. آمين ربّ العالمين. منبع: آثار گناه در زندگی و راه جبران علی اکبر صمدی  مشخصات نشر: قم: مسجد مقدس جمکران ۱۳۸۵،ص۱۹۷