این سیرة پیامبر یک مسیر صحیح را به انسان نشان می‌دهد که باید مزاح کرد، ولی حدود آن را نگاه داشت و مراقب بود آفات گریبانگیر او نشود.

۱) دروغ در شوخی 

برای این که انسان دیگران را بخنداند و خوش طبعی کند، به دروغ وحرف‌های باطل و ناروا متوسل نشود، بلکه با راستگویی و حقیقت گویی، شوخ طبعی خودش را به نمایش بگذارد و این هنر است. در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چنین آمده است: وَیْلٌ لِلَّذی یُحَدِّثٌ فَیَکْذِبُ لِیُضْحِکَ القَوْمَ فَوَیْلٌ لَهُ ثُمَّ وَیْلٌ لَهُ؛  وای به حال کسی که به دروغ سخن می‌گوید، برای این که گروهی را بخنداند، پس وای بر او، وای بر او! بنابراین مزاح و شوخی در حد اعتدال در صورتی که با دروغ و حرف‌های ناپسند و باطل همراه نباشد .

۲-آزردگی خاطر 

آزردگی خاطر دیگران را فراهم نسازد و به گناه و معصیت آلوده نگردد، نه تنها منعی در آن نیست، بلکه از ویژگی‌های ایمان شمرده شده است. دروغ گفتن در شوخی‌ها جایز نیست، جز این که انسان لطیفه ای بگوید که دروغ بودنش برای همه روشن است، شاید لطافت آن هم در دروغ بودنش باشد. اما دروغ‌هایی که دروغ بودنش معلوم نیست، و گاهی افراد با این دروغ‌ها می‌خواهند طرف را سر کار بگذارند و به خیال خودشان شوخی و مزاح می‌کنند، کار ناپسند، بلکه حرام است. شوخی‌هایی که معلوم است بافتنی است و همه این مطلب را می‌فهمند، مشکلی ندارد. ولی شوخی‌هایی که همراه با دروغ، وعدة دروغ و خبر دروغ است و طرف هم باور می‌کند، بر اساس حکم همة فقها حرام است. و دروغ یکی از گناهان بزرگ است که با ایمان سازگاری ندارد. حتی شوخی‌هایی که به دروغ آلوده است هم با حقیقت ایمان منافات دارد. علی علیه السلام فرمودند: آن که موجب ناراحتی آنان شود، مسخره کردن، و هر مزاح و شوخی که مستلزم گناه و آزردگی و ناراحتی دیگران باشد، از نظر اسلام و مکتب اهل بیت علیهم السلام کار زشت و نارواست. بنابراین، باید در شوخی‌های خود با کمال احتیاط و مراقبت رفتار کنیم.

۳) زیاده روی در شوخی 

در مزاح و شوخی نباید افراط و زیاده روی کرد که موجب سبک شدن انسان گردد. امام باقر علیه السلام فرمودند: کَثْرَةُ الْمِزاحُ تَذْهَبُ بِماءِ الْوَجْهِ؛  زیاده روی در مزاح و شوخی آبرو را می‌برد. افراط و زیاده روی در شوخی و خود را مضحکة دیگران کردن، موجبمی شود که عزت و وقار و هیبت انسان در هم شکسته شود و خواری و حقارت و سبکی برای انسان پدید آید. از امیرالمؤمنین علیه السلام نیز چنین روایت شده است: کَثْرَةُ الْمِزاحِ تَذْهَبُ البَهاءَ وَ یُوجِبُ الشَّحْناءَ؛ بسیاری مزاح از قدر و منزلت و ارزش انسان می‌کاهد و موجب کینه و دشمنی می‌گردد. و این بدان جهت است که کسانی که در شوخی زیاده روی می‌کنند، کمتر حدود آن را مراعات می‌کنند و موجب رنجش خاطر دیگران می‌گردند. و این خود کینه و دشمنی می‌آورد. شوخی کردن و مزاح مثل نمک است. اگر نمک غذا زیاد باشد، غذا شور می‌شود و دل انسان را می‌زند. اگر بی نمک باشد، غذا بی ملاحت است و مزه ندارد. غذای بی ملاحت و بی نمک بیشتر قابل تحمل است، تا غذای شور. دیده اید وقتی کسی در شوخی یا کاری زیاده روی می‌کند، می‌گویند شورش را در آوردی. یعنی این کارهای شما ما را دلزده می‌کند. هر چیزی به اندازه خوب است. اعتدال در همه کار و همه چیز خوب است.

۴) شوخی‌های بی جا

در شوخی کردن باید ملاحظه طرف شوخی و مجلس را هم کرد. بعضی از مجالس کشش شوخی یا هر نوع شوخی را ندارند. ممکن است به آن‌ها بر بخورد. «هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. » هر چیز را باید در جای خودش قرار داد. به جا شوخی کردن نیز بسیار مهم است. یک شوخی را از یک نفر می‌خرند و از دیگری نمی خرند. مراتب افراد را باید در شوخی با آن‌ها ملاحظه کرد. برخی افراد در مرتبه ای هستند که شایسته نیست با آنان شوخی کرد. حتی بعضی افراد، به هر دلیل از شوخی خوششان نمی آید. یک نفر ممکن است از یک شوخی خوشش بیاید و دیگر از آن ناراحت شود. دست انداختن دیگران در شوخی و تحقیر و اهانت به دیگران یا اقوام و ملیت‌ها پسندیده نیست. مراعات مکان و حالات افراد در شوخی کردن بسیار مهم است. گاهی در یک جلسة رسمی با کسانی که با ما سابقه آشنایی ندارند، شوخی کردن ممکن است برایشان سنگین باشد. بنابراین، باید مراقب بودکه در شوخی هایمان دروغ، تحقیر، تمسخر، دست انداختن اهانت به افراد و آزردگی خاطر دیگران نباشد. در دنیا و آخرت باید شاداب و شادمان بود، ولی از راهش. منبع:نشاط و شادی ، حبیب الله فرحزاد،مشخصات نشر: قم: طوبای محبت، ۱۳۹۲،ص۲۱۲